ចម្លើយខ្លី តែមិនសូវមានអ្នកដឹង៖ តើសម័យមុនមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់រស់នៅក្នុងបរិវេណអង្គរវត្ត?

2021-07-06 01:02:13
ចំនួនមតិ 0 | ចំនួនចែករំលែក 0

ចន្លោះមិនឃើញ

ពាណិជ្ជកម្ម

ស្ថិតនៅភាគខាងជើងនៃក្រុងសៀមរាប ខេត្តសៀមរាប ប្រទេសកម្ពុជា ប្រាសាទអង្គរវត្តត្រូវគេចាត់ទុកជាសំណង់ប្រាសាទព្រហ្មញ្ញសាសនាធំបំផុត និងជាវិមានសាសនាដ៏ធំបំផុតនៅលើពិភពលោក។ ដោយផ្អែកលើការសិក្សារបស់បុរាណវិទូនាពេលកន្លងទៅ បានឲ្យដឹងថា ចាប់ពីប្រាសាទអង្គរវត្តត្រូវបានសាងសង់ គេសង្កេតឃើញមានដីទួលជាច្រើននៅព័ទ្ធជុំវិញ ដែលនេះទំនងជាកន្លែងដែលមនុស្សធ្លាប់រស់នៅ។

យោងតាមការចុះផ្សាយអត្ថបទសារព័ត៌មានមួយរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦ បានបង្ហាញថា នៅក្នុងបរិវេណផ្ទៃដី១០០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េនៃប្រាសាទអង្គរវត្តប្រហែលជាមានប្រជាពលរដ្ឋរហូតដល់ ៧៥ម៉ឺននាក់ឯណោះ។ ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើងដោយពឹងផ្អែកទៅលើការស្រាវជ្រាវក្នុងគម្រោងមហាអង្គរ GAP (Great Angkor Project) របស់សាកលវិទ្យាល័យស៊ីដនី ដឹកនាំដោយបណ្ឌិត Roland Fletcher និងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា។

គម្រោងមហាអង្គរ GAP ដែលបង្ហាញក្នុងអត្ថបទសារព័ត៌មានរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅកម្ពុជា បានរៀបរាប់បង្ហាញដូចខាងក្រោម៖

ដើម្បីចាប់ផ្តើមយល់ដឹងពីជីវិតរបស់មនុស្សសាមញ្ញនៅសម័យអង្គរ បុរាណវិទូបានជីកដីរកសម្ភារៈប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះរបស់ប្រជាជនជំនាន់នោះ។ តាមរយៈកំណាយនៃកន្លែងរស់នៅរបស់គេ យើងអាចយល់ដឹងពីទម្លាប់ក្នុងការរស់នៅរបស់គេក្នុងអតីតកាល។ ការងារនេះអាចផ្តល់ព័ត៌មានបន្ថែម ស្តីពីភាពខុសគ្នារវាងគ្រួសារ សហគមន៍ និងកន្លែងរស់នៅផ្សេងៗ ព្រមទាំងរវាងអ្នកមានវណ្ណៈខ្ពស់ និងមនុស្សសាមញ្ញ ដូច្នេះយើងអាចចាប់ផ្តើមយល់ដឹងពីសង្គមនៅសម័យអង្គរពីថ្នាក់ក្រោមដល់ថ្នាក់លើ។

ការសិក្សាបុរាណវិទ្យានៅសម័យអង្គរបានផ្តោតដំបូងទៅលើប្រាសាទដ៏ស្កឹមស្កៃដែលមានសិលាចារឹកប្រាប់យើងអំពីអាទិទេព ស្តេច និងវីរជន។ យើងមានព័ត៌មានតិចតួចពីជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ មនុស្សសាមញ្ញនៅសម័យអង្គរ។ នៅក្នុងឆ្នាំ១២៩៦ បេសកជនចិនម្នាក់ឈ្មោះ ជីវ តាក្វាន់ បានមកទស្សនាក្រុងអង្គរ ហើយបានរៀបរាប់អំពីអ្វីដែលលោកបានឃើញ។ លោកបានសរសេរថា មនុស្សក្នុង វណ្ណៈខ្ពស់រស់នៅក្នុងផ្ទះធំដែលមានដំបូលប្រក់ក្បឿង ហើយមនុស្សសាមញ្ញរស់នៅក្នុងផ្ទះតូច ដំបូលប្រក់ស្បូវ។ នេះគឺជាភស្តុតាងជាក់ស្តែងតែមួយគត់ស្តីពីគេហដ្ឋានសម័យអង្គរ។ តែយើងក៏បានដឹងពីការ រស់នៅជំនាន់អង្គរតាមរយៈរូបចម្លាក់នៅប្រាសាទបាយ័នដែលបានបង្ហាញពីគេហដ្ឋាន និងជីវិតរស់នៅ ប្រចាំថ្ងៃជំនាន់នោះ។ ក្រៅពីនេះ មានបុរាណវិទូបារាំង និងខ្មែរមួយក្រុមបានធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវអំពី ផ្ទះសម្បែងនៅតំបន់ក្រៅបរិវេណអង្គរ ឯចំណែកការសិក្សាពីកន្លែងរស់នៅនៅតំបន់កណ្តាលអង្គរ ដែលជាទីប្រមូលផ្តុំនៃប្រាសាទ ហើយមានមនុស្សរស់នៅច្រើន យើងមានព័ត៌មានតិចតួចណាស់។

ក្នុងការសិក្សាច្រើនលើករបស់គម្រោង GAP លោកស្រីបណ្ឌិត Miriam Stark បានធ្វើកំណាយនៅក្នុងបរិវេណប្រាសាទដូចជា អង្គរវត្ត ដើម្បីរកភស្តុតាងនៃលំនៅឋានរបស់ប្រជាជន ព្រោះសិលាចារឹកបានបញ្ជាក់ថាមានមនុស្សមួយចំនួនរស់នៅជុំវិញប្រាសាទ ឧទាហរណ៍ សិលាចារឹកនៅប្រាសាទតាព្រហ្ម បានរៀបរាប់អំពីមនុស្សដែលមានទំនាក់ទំនងនឹងប្រាសាទ ដែលគេប៉ាន់ស្មានថាមានចំនួនប្រហែល២០០០នាក់ រស់នៅក្នុងកំពែងប្រាសាទ។

នៅឆ្នាំ២០១២ ការស្រាវជ្រាវលើប្រធានបទនេះបានទទួលជំនួយពីបច្ចេកទេសថ្មី LiDAR ដែលប្រើកាំរស្មី Laser អាចមើលធ្លុះគម្របព្រៃ ដូច្នេះអាចមើលឃើញរចនាសម្ព័ន្ធលើដីដែលរុក្ខជាតិបានគ្របដណ្តប់។ ក្នុងករណីប្រាសាទអង្គរវត្ត LiDAR បានបង្ហាញឲ្យឃើញនៅជុំវិញប្រាសាទនូវដីទួល និងដីទំនាបជាប់ៗគ្នារៀបរយជាក្រឡាចក្រត្រង់តាមខ្សែបន្ទាត់ស្របទៅទិសទាំងបួន។

ក្នុងឆ្នាំ២០១០ និង២០១៣ គម្រោង GAP បានសិក្សាលើដីទួលទាំងនេះដោយបានកាយរណ្តៅ តូចៗទំហំ ១មx២ម ក្នុងកន្លែងជាច្រើនជុំវិញអង្គរវត្ត។ ការស្រាវជ្រាវនេះបានបង្ហាញភស្តុតាងបញ្ជាក់ថា ដីទួលជាទីកន្លែងដែលមនុស្សរស់នៅ។ បច្ចេកទេសធ្យូងវិទ្យុសកម្មបានបង្ហាញថាដីទួលទាំងនោះត្រូវបានរៀបចំសម្រាប់រស់នៅពី ស.វ.ទី១០ ដល់ស.វ.ទី១៣។ ការស្រាវជ្រាវរបស់យើងក៏បានបញ្ជាក់ បន្ថែមថា នៅលើដីទួលទាំងនោះមានមនុស្សរស់នៅក្រោយសម័យអង្គរពីស.វ.ទី១៥ ដល់ស.វ.ទី១៧។

លទ្ធផលទាំងនេះបានធ្វើឲ្យយើងមានការរំភើបចិត្ត តែកំណាយតូចៗបន្ទាប់មកបានបំផុសសំណួរយ៉ាងច្រើន។ ក្នុងខែមិថុនា និងកក្កដា ២០១៥ ក្រោយពីបានទទួលជំនួយរបស់អង្គការ National Geographic ខ្ញុំបានរៀបចំក្រុមស្រាវជ្រាវតំណាងដោយសាកលវិទ្យាល័យស៊ីដនី និងអាជ្ញាធរអប្សរា (លោក ឆាយ រចនា) ដើម្បីពង្រីកកំណាយលើដីទួលតែមួយស្ថិតក្នុងកំពែងអង្គរវត្ត។

ចំណុចដែលត្រូវស្រាវជ្រាវមានដូចតទៅ៖

១. យើងចង់ដឹងថា តើពិតជាមានប្រជាជនរស់នៅលើដីទួលមែនឫទេ? រណ្តៅតូចៗដែលយើងបានជីកបានផ្តល់ចម្លើយវិជ្ជមានលើសំណួរនេះ។ យើងសង្ឃឹមថា កំណាយទំហំធំ អាចឲ្យយើងរក ឃើញសំណល់នៃបំណែកផ្ទះ និងភស្តុតាងផ្សេងទៀតនៃការរស់នៅលើដីទួលនេះ។

២. យើងចង់ដឹងថា តើមនុស្សសាមញ្ញបានរស់នៅលើដីទួលនេះឫទេ? យើងជឿថារឿងនេះទំនងជាពិត ពីព្រោះដីទួលនោះមានទំហំតូចដែលអាចឲ្យគេគិតថាផ្ទះក៏តូចដែរ។ ការរកឃើញភស្តុតាង ពីសំណង់ផ្ទះ និងប្រភេទនៃរបស់ប្រើប្រាស់ដោយគ្រួសារ នឹងធ្វើឲ្យយើងយល់កាន់តែច្បាស់នូវសម្ភារៈផ្សេងៗដែលគេបានប្រើប្រាស់។

៣. យើងចង់ដឹងថា តើដីទួលនោះអាចបានប្រើប្រាស់ជាយូរអង្វែងហើយច្រើនដងឫទេ?

ក្នុងឱកាស យើងចុះទៅស្រាវជ្រាវនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៥ យើងបានជីកលើដីទួលដែលបានពិពណ៌នាខាងលើនូវរណ្តៅចំនួន២២ លើផ្ទៃដីសរុប ៤១ម២ ។ លទ្ធផល៖ ថ្វីបើយើងមិនបានរកឃើញទម្រង់ផ្ទះទាំងមូល យើងបានប្រទះឃើញនូវស្នាមជើងសសរ ដែលគេអាចចាត់ទុកថាជាចំណែកមួយនៃផ្ទះ។ យើងក៏បានរកឃើញដែរ៖

១. ផ្ទាំងថ្មភក់ជាច្រើន៖ យើងជឿថាអ្នកដែលរស់នៅក្នុងតំបន់អង្គរវត្តប្រហែលជាយកថ្មភក់នេះ ដែលសល់ពីការសាងសង់អង្គរវត្តមកប្រើ តែយើងមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថាគេយកថ្មទាំងនោះមកប្រើធ្វើអ្វី។ យើងគិតថាប្រហែលគេយកវាទៅក្រាលជាផ្លូវ ឫក្រាលនៅក្រោមផ្ទះ ឫក្រាលជុំវិញផ្ទះ។

២. ភស្តុតាងនៃសកម្មភាពក្នុងគ្រួសារទាក់ទងនឹងការដាំស្លរ។ នៅត្រង់ផ្នែកមួយនៃដីទួល យើងបានរកឃើញឥដ្ឋ និងដីឥដ្ឋដុត ព្រមទាំង៖

– ធ្យូង និងបំណែកចង្ក្រានដែលជាភស្តុតាងនៃការប្រើភ្លើង សម្រាប់ដាំស្លរនៅសម័យអង្គរ

– កុលាលភាជន៍ ភាគច្រើនជាកុលាលភាជន៍ប្រភេទផុយ ហើយមានខ្លះមានស្នាមនៃការឆេះពីក្រៅ ដែលអាចបណ្តាលមកពីការដាក់ដាំស្លរនៅលើភ្លើង។ មានបំណែកក្រឡជំនាន់អង្គរដែលមាន ស្រទាប់រលោងពណ៌បៃតង ឫពណ៌ត្នោត ព្រមទាំងភាជន៍នាំចូលពីប្រទេសចិន។ យើងក៏បានរកឃើញ ខួចដែលនៅរូបរាងទាំងមូលចំនួនមួយ នៅទីតាំងដែលយើងសន្និដ្ឋានថាជាលំនៅឋាន។

– ក្រៅពីភាជន៍ អ្នកជំនាញផ្នែករុក្ខជាតិ គឺលោកស្រី Cristina Castillo បានស្រាវជ្រាវរកឃើញ គ្រាប់ស្រូវ បំណែកសំបកក្រូច គ្រាប់រុក្ខជាតិក្នុងអំបូរខ្ញី ព្រមទាំងសំណល់រុក្ខជាតិខ្លះដែលគេបានប្រើ ប្រាស់ធ្វើជាឱសថ។ ការងារនេះចាប់ផ្តើមអោយយើងស្វែងយល់អំពីរុក្ខជាតិ ផ្លែឈើ និងបន្លែ ដែលមនុស្សរស់នៅលើដីទួលនោះប្រហែលជាបានបរិភោគ និងបានប្រើប្រាស់។

ក្រៅពីនេះ យើងបានជីករណ្តៅនៅលើដីទំនាប៖ ថ្វីបើគេសង្ស័យថាទីនេះជាស្រះទឹក អ្នកជំនាញធរណីសាស្រ្តរបស់យើងបានរកឃើញថា ទីនេះមានទឹកដក់តែនៅរដូវភ្លៀងទេ។ ដូច្នេះ មិនអាចដើរតួនា ទីជាស្រះផ្តល់ទឹកខួបប្រាំងខួបវស្សាឡើយ។

ការងារទាំងនេះត្រូវបន្តដើម្បីឆ្លើយតបនឹងសំនួរជាច្រើន ដែលនៅសេសសល់ ដូច្នេះយើងសង្ឃឹមថាអាចបន្តការស្រាវជ្រាវរកភស្តុតាងទាក់ទងនឹងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សនៅសម័យអង្គរ។

ជាការសន្និដ្ឋាន យើងយល់ឃើញថាការស្រាវជ្រាវមិនត្រូវផ្តោតតែលើប្រាសាទទេ ត្រូវផ្តោតផងដែរ ទៅលើជីវភាពរស់នៅ និងសមិទ្ធផលនៃប្រជាជនសម័យអង្គរ៕

ប្រភព៖ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅកម្ពុជា ប្រែសម្រួល៖ ឈាង.